"Η δύναμη που έκλεψαν από τους ανθρώπους θα γυρίσει πίσω στους ανθρώπους"

Το κείμενο αυτό μου το υπέδειξε ο μαθητής μου Αλέξης Φωκάς. Είναι ένα απόσπασμα από την (ομιλούσα) ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν "The Great Dictator" (1940). Ηταν λίγες μέρες πριν από τη γιορτή του Πολυτεχνείου  στο σχολείο μας, και σκεφτήκαμε να το μεταφράσω και να το εντάξουμε σ' αυτήν. Το διάβασαν ο Αλέξης και η Μίνα...

Είναι ο συγκλονιστικός λόγος του ήρωα της ταινίας, ενός φτωχού εβραίου κουρέα που μοιάζει καταπληκτικά με τον δικτάτορα Hynkel. Προς το τέλος της ταινίας, ο κουρέας που έχει εν τω μεταξύ αποδράσει από στρατόπεδο συγκέντρωσης,  εσφαλμένα θεωρείται ότι είναι ο δικτάτορας και καλείται να απευθύνει διάγγελμα προς την ανθρωπότητα. Το ραδιοφωνικό του μήνυμα, που φθάνει ακόμη και στην αγαπημένη του Χάννα, είναι πολύ διαφορετικό απ' αυτό που περίμεναν ν' ακούσουν οι θιασώτες του δικτάτορα. Ας ακούσουμε τα λόγια του... Στο τέλος της ανάρτησης υπάρχει και το σχετικό βίντεο ...

Λυπάμαι πολύ, αλλά εγώ δεν θέλω να γίνω αυτοκράτορας. Δεν είναι η δουλειά μου αυτή. Δεν θέλω να κυβερνήσω, ούτε να κατακτήσω κανέναν. Θά ‘θελα να βοηθήσω όλους τους ανθρώπους, αν μπορώ, εβραίους, αριστοκράτες, μαύρους, λευκούς. Όλοι μας θέλουμε να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον. Έτσι είναι οι άνθρωποι. Θέλουμε να ζήσουμε ο ένας με την ευτυχία του άλλου, όχι ο ένας με τη δυστυχία του άλλου. Δεν θέλουμε να μισούμε και να περιφρονούμε ο ένας τον άλλο.

Σ’ αυτόν τον κόσμο υπάρχει χώρος για όλους. Και η καλή μας γη είναι πλούσια, και μπορεί να θρέψει όλους τους ανθρώπους. Ο δρόμος της ζωής μας μπορεί να είναι ελεύθερος και όμορφος, όμως φοβάμαι πως  αυτόν το δρόμο τον έχουμε χάσει. Η απληστία έχει δηλητηριάσει τις ψυχές των ανθρώπων, έχει γεμίσει τον κόσμο με οδοφράγματα μίσους, μας έχει οδηγήσει βήμα-βήμα στη δυστυχία και την αιματοχυσία. Με την τεχνολογία αναπτύξαμε μεγάλες ταχύτητες, αλλά παρόλα αυτά κλειστήκαμε στα σπίτια μας. Οι μηχανές που θα μας χάριζαν αφθονία, μας έχουν αφήσει φτωχούς. Η γνώση μας έκανε κυνικούς. Η ευφυΐα μας έκανε σκληρούς και άστοργους. Σκεφτόμαστε πάρα πολύ, και αισθανόμαστε πολύ λίγο. Πιο πολύ από τα μηχανήματα, έχουμε ανάγκη την ανθρωπιά. Περισσότερο από την ευφυΐα έχουμε ανάγκη την καλοσύνη και την ευγένεια. Δίχως αυτές τις αρετές, η ζωή μας θα γεμίσει με βία και θα χαθεί. Τα αεροπλάνα και τα ραδιόφωνα μας έφεραν πιο κοντά. Από τη φύση τους αυτές οι εφευρέσεις φωνάζουν δυνατά. Φωνάζουν για την καλοσύνη ανάμεσα στους ανθρώπους. Φωνάζουν για την αδελφοσύνη σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Φωνάζουν για την ενότητα όλων εμάς των ανθρώπων.

Ακόμη και τούτη τη στιγμή η φωνή μου φθάνει σ’ εκατομμύρια ανθρώπους, σ’ όλο τον κόσμο. Εκατομμύρια άντρες, γυναίκες και παιδιά που βρίσκονται σε απόγνωση. Που είναι θύματα ενός συστήματος που βασανίζει και φυλακίζει αθώους ανθρώπους. Η δυστυχία που έχει πέσει τώρα πάνω μας δεν είναι τίποτα άλλο από το πέρασμα της απληστίας. Δεν είναι τίποτα άλλο από το φαρμάκι των ανθρώπων που φοβούνται την πορεία της ανθρώπινης προόδου.

Το μίσος θα φύγει απ’ τις καρδιές των ανθρώπων. Και οι δικτάτορες θα πεθάνουν. Και η δύναμη που έκλεψαν από τους ανθρώπους θα γυρίσει πίσω στους ανθρώπους. Κι όσοι άνθρωποι κι αν πεθάνουν, η ελευθερία δεν θα χαθεί ποτέ.

Στρατιώτες! Μην υπακούτε στα θηρία, στους ανθρώπους που σας περιφρονούν, που σας κάνουν σκλάβους τους, που καταδυναστεύουν τις ζωές σας, που σας προστάζουν τι να κάνετε, τι να σκέφτεστε, τι να αισθάνεστε. Που σας αρμέγουν, σας ταΐζουν, σας μεταχειρίζονται σαν κοπάδι πρόβατα, που σας μεταχειρίζονται σαν σανό, τροφή για τα κανόνια τους. Μην παραδίνεστε σ’ αυτούς τους αφύσικους ανθρώπους! Αυτούς τους ανθρώπους-μηχανές, με μυαλά-μηχανές και καρδιές-μηχανές! Δεν είσαστε κοπάδι! Είσαστε άνθρωποι! Έχετε μέσα στις καρδιές σας την αγάπη και την ανθρωπιά. Δεν μισείτε! Μόνο εκείνοι που δεν τους αγάπησε κανείς μισούν! Εκείνοι που δεν τους αγάπησε κανείς, κι εκείνοι που δεν έχουν ανθρώπινη φύση!

Στρατιώτες! Μην πολεμάτε για τη δουλεία. Πολεμάτε για την ελευθερία! Ο Ευαγγελιστής Λουκάς λέει πως «Η Βασιλεία του Θεού βρίσκεται μέσα στον άνθρωπο! Όχι μέσα σ’ έναν άνθρωπο, όχι μέσα σε μια ομάδα ανθρώπων, αλλά μέσα σ’ όλους τους ανθρώπους. Μέσα σε όλους εσάς! Εσείς, οι άνθρωποι έχετε τη δύναμη. Έχετε τη δύναμη να δημιουργείτε μηχανές! Έχετε και τη δύναμη να δημιουργείτε την ευτυχία! Εσείς, οι άνθρωποι, έχετε τη δύναμη να κάνετε τη ζωή ελεύθερη και όμορφη, να κάνετε τούτην εδώ τη ζωή μια υπέροχη περιπέτεια!

Έτσι, στο όνομα της δημοκρατίας, ας χρησιμοποιήσουμε αυτή τη δύναμη! Ας ενωθούμε όλοι μαζι! Ας παλέψουμε για έναν καινούριο κόσμο, έναν κόσμο με αξιοπρέπεια, που θα δίνει στους ανθρώπους την ευκαιρία να δουλέψουν. Που θα δίνει στους νέους το μέλλον. Που θα δίνει στους ηλικιωμένους ασφάλεια.

Αυτά τα πράγματα σας έταξαν τα θηρία, κι έτσι ανέβηκαν στην εξουσία. Αλλά σας λένε ψέματα! Δεν θα τηρήσουν την υπόσχεσή τους! Δεν θα το κάνουν ποτέ! Οι δικτάτορες αφήνουν ελεύθερους μόνο τους εαυτούς τους, αλλά υποδουλώνουν τους ανθρώπους!

Γι’ αυτό τώρα, εμείς, ας αγωνιστούμε, για να τηρήσουμε αυτή την υπόσχεση. Ας αγωνιστούμε για να ελευθερώσουμε τον κόσμο, για να ξεφορτωθούμε μια για πάντα τα σύνορα που χωρίζουν τους λαούς, να ξεφορτωθούμε μια για πάντα την απληστία, το μίσος, να ξεφορτωθούμε μια για πάντα τη μισαλλοδοξία. Ας αγωνιστούμε για έναν δίκαιο κόσμο, έναν κόσμο όπου η επιστήμη και η πρόοδος θα οδηγήσουν όλους τους ανθρώπους στην ευτυχία!

Στρατιώτες, στο όνομα της δημοκρατίας, ας ενωθούμε όλοι μαζί!

Χάννα, μπορείς να μ’ ακούσεις; Όπου κι αν είσαι, Χάννα, σήκωσε το βλέμμα σου ψηλά. Τα σύννεφα σκορπίζουν. Ο ήλιος λάμπει ξανά. Βγαίνουμε από το σκοτάδι, πηγαίνουμε προς το φως.  Βαδίζουμε προς έναν καινούριο κόσμο, έναν κόσμο καλύτερο, όπου οι άνθρωποι θα ξεπεράσουν το μίσος, την απληστία και τη βιαιότητα. Σήκωσε το βλέμμα σου ψηλά, Χάννα! Η ψυχή του ανθρώπου απέκτησε φτερά, και, επιτέλους, άρχισε να πετάει. Πετάει  προς το ουράνιο τόξο,  προς την ελπίδα,  προς το μέλλον, το λαμπρό μέλλον που ανήκει σε σένα, σε μένα, σε όλους μας. Σήκωσε το βλέμμα σου ψηλά, Χάννα. Σήκωσε το βλέμμα σου ψηλά!